سرطان روده بزرگ

علایم، عوامل و مراحل گسترش سرطان روده بزرگ :

سرطان روده بزرگ (کولورکتال) بیماری است که در آن سلول های بدخیم (سرطانی) در بافت های روده بزرگ یا راست روده تشکیل می شوند.

روده بزرگ بخشی از دستگاه گوارش بدن است. دستگاه گوارش مواد مغذی (ویتامین ها، مواد معدنی، کربوهیدرات ها، چربی ها، پروتئین ها و آب) را جذب  و به دفع مواد زائد از بدن کمک می کند. رکتوم و مجرای مقعدی با هم آخرین قسمت روده بزرگ را تشکیل می دهند. موقعیت آناتومیکی کانال مقعدی از انتهای راست روده، قسمت آخر کولون (روده بزرگ)، شروع می شود.

آناتومی دستگاه گوارش  تحتانی که کولون، رکتوم و مقعد را نشان می دهد.

علائم و نشانه‌های سرطان روده بزرگ :

علائم این بیماری ممکن است شبیه به سایر علائم نظیر عفونت ها، تب، بواسیر (هموروئید) و بیماری‌های التهابی روده باشد؛ بنابراین مراجعه به پزشک به منظور ارزیابی بهتر، لازم و ضروری است؛ چرا که در مراحل اولیه، این بیماری قابل درمان است. علایم این بیماری می‌توانند بسته به محل قرارگیری تومور در لوله گوارش و وجود متاستاز یا عدم وجود آن متفاوت باشد.

از جمله نشانه‌هایی که مراجعه به پزشک را ضروری می‌کند می‌توان موارد زیر را نام‌برد:

• وجود هرگونه تغییر در عادات دفعی روده نظیر اسهال، یبوست یا کاهش قطر مدفوع در صورتی که بیش از یک روز طول بکشد و علت آن نامعلوم باشد.
• کاهش اشتها و کاهش وزن
• کم‌خونی و خون‌ریزی از راست‌روده یا وجود خون در مدفوع (هماتوشزی)، چه قابل رؤیت باشد چه با انجام آزمایش معلوم شود
• دردهای قولنجی معده
• استفراغ و تهوع در افراد بالای ۵۰ سال
• ضعف و خستگی
• یرقان (ایکتر) و زردی پوست یا سفیدی چشم
• در حدود نیمی از افراد مبتلا به این سرطان، هیچ‌گونه علامتی مشاهده نمی‌شود. بنابراین غربالگری سرطان در افراد پرخطر مثل افراد بالای ۵۰ سال ضروری می‌باشد.

عوامل زیر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد:

سن :

خطر ابتلا به سرطان کولورکتال بعد از ۵۰ سالگی افزایش می یابد. بیشتر موارد سرطان روده بزرگ بعد از ۵۰ سالگی تشخیص داده می شود.

سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ :

خطر ابتلا به سرطان کولورکتال بعد از ۵۰ سالگی افزایش می یابد. بیشتر موارد سرطان روده بزرگ بعد از ۵۰ سالگی تشخیص داده می شود.

تاریخچه شخصی :

داشتن سابقه شخصی شرایط زیر،خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد:

• سرطان کولورکتال قبلی
• آدنوم های پرخطر (پولیپ های کولورکتال که اندازه آنها ۱ سانتی متر یا بزرگتر است یا سلول هایی دارند که در زیر میکروسکوپ غیر طبیعی به نظر می رسند).
• سرطان تخمدان.
• بیماری التهابی روده (مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون).

خطر ارثی :

خطر ابتلا به سرطان کولورکتال زمانی افزایش می‌یابد که برخی تغییرات ژنی مرتبط با پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی یا سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز ارثی یا سندرم لینچ به ارث برسد.

مشروبات الکلی :

نوشیدن ۳ یا بیشتر نوشیدنی الکلی در روز خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد. نوشیدن الکل همچنین با خطر تشکیل آدنوم های بزرگ کولورکتال (تومورهای خوش خیم) مرتبط است.

سیگار کشیدن :

سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال و مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ مرتبط است. سیگار کشیدن همچنان با افزایش خطر تشکیل آدنوم کولورکتال مرتبط است. سیگاری‌هایی که برای برداشتن آدنوم‌های کولورکتال تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای عود آدنوم هستند.

نژاد :

افراد سیاه پوست در مقایسه با سایر نژادها در معرض خطر ابتلا به سرطان کولورکتال و مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ هستند.

چاقی :

چاقی با افزایش خطر سرطان روده بزرگ و مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ مرتبط است.

عوامل محافظتی زیر خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را کاهش می دهد:

فعالیت فیزیکی :

سبک زندگی که شامل فعالیت بدنی منظم است با کاهش خطر سرطان روده بزرگ مرتبط است.

آسپرین :

مطالعات نشان داده است که مصرف آسپرین خطر ابتلا به سرطان کولورکتال و خطر مرگ ناشی از سرطان کولورکتال را کاهش می دهد. کاهش خطر ۱۰ تا ۲۰ سال پس از شروع مصرف آسپرین توسط بیماران شروع می شود.

مضرات احتمالی مصرف آسپرین (۱۰۰ میلی گرم یا کمتر) در روز یا یک روز در میان شامل افزایش خطر سکته مغزی و خونریزی در معده و روده است. این خطرات ممکن است در میان افراد مسن، مردان و کسانی که شرایطی مرتبط با خطر خونریزی بالاتر از حد طبیعی دارند، بیشتر باشد.

درمان جایگزینی هورمونی ترکیبی : (HRT) :

مطالعات نشان داده اند (HRT)  که شامل استروژن و پروژسترون است، خطر ابتلا به سرطان کولورکتال مهاجم را در زنان یائسه کاهش می دهد.

مضرات احتمالی HRT ترکیبی شامل افزایش خطر ابتلا به موارد زیر است:

• سرطان پستان.
• بیماری های قلبی
• لخته شدن خون.

برداشتن پولیپ :

بیشتر پولیپ های کولورکتال آدنوم هستند که ممکن است به سرطان تبدیل شوند. برداشتن پولیپ های کولورکتال که بزرگتر از ۱ سانتی متر هستند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را کاهش دهد. مشخص نیست که آیا برداشتن پولیپ های کوچکتر خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را کاهش می دهد یا خیر.

مضرات احتمالی برداشتن پولیپ در حین کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی شامل پارگی دیواره روده بزرگ و خون ریزی است.

پولیپ در روده بزرگ. برخی از پولیپ ها ساقه دارند و برخی دیگر ساقه ندارند. Inset عکسی از پولیپ با ساقه را نشان می دهد.

آزمایش ها و روش های زیر برای تشخیص سرطان روده بزرگ استفاده می شوند:

معاینه فیزیکی و تاریخچه سلامتی:

معاینه دیجیتال رکتوم :

آزمایش خون مخفی مدفوع:

سیگموئیدوسکوپی:

کولونوسکوپی:

آزمایش DNA مدفوع :

پس از تشخیص سرطان روده بزرگ، آزمایش‌هایی انجام می‌شود تا مشخص شود سلول‌های سرطانی در روده بزرگ یا سایر قسمت‌های بدن پخش شده‌اند یا خیر. دانستن این مرحله برای برنامه ریزی درمان مهم است: